Χαρούμενη Πρωτοχρονιά

Το αρχείο του ΡΙΚ που ξεθάψαμε από τα μπαούλα της Μπρέντας κορυφώνεται και εξαντλείται με δύο περιλήψεις από «Χαρούμενες Πρωτοχρονιές», τις οποίες παραθέτω πιο κάτω σε σχετικά βίντεα.

Η «Χαρούμενη Πρωτοχρονιά» ήταν το εορταστικό πρόγραμμα του ΡΙΚ που μεταδιδόταν την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς και όλες οι κυπριακές οικογένειες το περίμεναν πώς και πώς αφού εκτός των κληρώσεων λαχείων και άλλων δώρων, προβάλλονταν διάφορα σατιρικά σκετσάκια, αόρατος φακός (δηλ. candid camera), καθώς και ντόπιοι και ελλαδίτες τραγουδιστές σε σουξέ της εποχής.

Θέλω να παρακολουθήσεις πολύ στενά τα δύο αυτά βίντεα και να τα μελετήσεις ενδελεχώς γιατί κατά τη γνώμη μου δεν αποτελούν απλώς άλλη μίαν ένδειξη κυπριακού πολιτισμού εφάμιλλου αυτού της Χοιροκοιτίας, μα πάνω απ’ όλα χαίρουν τεράστιας ιστορικής και κοινωνικής σημασίας που μας βοηθά να κατανοήσουμε τον homo Cyprius στα χρόνια της βάτας, της φράντζας και της κασέττας. Είναι σοκαριστικό το πώς 20 χρόνια πριν οι σατιρικές εκπομπές έκαναν αναφορές στο «πότε θα βγούμε απ’ την κρίση», στο «πότε θα δεήσουν οι πολιτικοί να αποφασίσουν σε ποια πόλη θα χτιστεί το καζίνο» (ήταν την πρωτοχρονιά του 1989 η αναφορά), και σ’ άλλα πολλά επίκαιρα. Προσεγγίστε το βίντεο με διάθεση έρευνας και συγγραφής phd, γιατί πραγματικά αξίζει κάθε δευτερόλεπτο από το πρόγραμμα.

Σε περίπτωση που δεν μπορείς να δεις το βίντεο που παραθέτω, στο αναλύω:

Παραμονή πρωτοχρονιάς 1991 –

Ο Παύλος Παύλου και η Ειρήνη Χαραλαμπίδου με μαλλί σαφώς επηρεασμένο από το ‘Ψεύτικα τα Δάκρυά σου’ της Βίσση, μας ενημερώνουν πως ήρθε το τέλος του 1990. Κάνουν αναφορές στα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς, μεταξύ των οποίων και το debate κατά πόσον έπρεπε να γίνει πενθήμερη η εβδομάδα εργασίας. Κάτι αντίστοιχο με το σούσουρο που γίνεται σήμερα με το ωράριο των επιχειρήσεων τις Κυριακές. Τότε θέλαμε να δουλεύουμε και τα Σάββατα για να πάει μπροστά η οικονομία, σήμερα προσπαθούμε να σώσουμε την Κυριακή. Ποιος είπε ότι αυτός ο λαός δεν είναι σταθερός στα θέλω του;

Έπειτα γίνεται σύνδεση με τη Λεμεσό και τη Λάρνακα. Στη Λεμεσό έχουν σταλεί η Εύη Παπαμιχαήλ με τη Μαρίνα Μαλένη (η τελευταία ήταν τρελή γκόμενα τότε), ενώ στη Λάρνακα στάλθηκε η Μαρία Βασιλειάδου (το ότι όποιος μπει στο ΡΙΚ μετά κάνει πολιτική καριέρα καταδεικνύει και τη σοβαρότητα της χώρας μας) με τον Σταύρο Λούρα. Το στούντιο στη Λευκωσία συνδέεται με τις δύο αυτές πόλεις εν χορδαίς και οργάνοις, με την ίδια επισημότητα που θα συνδεόταν το Σύδνεϋ με το Τόκιο, και εμείς πανηγυρίζουμε που μαθαίνουμε τα νέα των Λεμεσιανών και των Σκαλιωτών. Οι πρώτοι, μάλιστα, επιστράτευσαν μέχρι και τους Γιωργαλέτους για να μας κατατοπίσουν γεωγραφικά, τραγουδώντας «εδώ Λεμεσός, εδώ Λεμεσός», Δεκέμβρη μήνα. Το λες και χαριτωμένο.

Παρακάμπτω το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Παβίλιον, κατά τη διάρκεια του οποίου ακούμε επικά σουξέ από Κύπριες τραγουδίστριες, παρακάμπτω ακόμα και την άγνωστη τότε (και ίσως άγνωστη ακόμα και τώρα), Έλενα Πατρόκλου που είχε δίλημμα ως προς τον δρόμο που ήθελε να διαλέξει (τον λάθος δρόμο πήρε κατά πως μαρτυρά η μέχρι τώρα καριέρα της…), και εστιάζω στο σχήμα του Αρίστου Μοσχοβάκη (λείπει ο Μάρτης;) το οποίο ερμηνεύει σε άπταιστα λεμεσιανό-ιταλικά το Insieme του Tότο Κουτούνιο (που τότε είχε κερδίσει τη Γιουροβίζιον και ήταν χιτ), με μια πρωτότυπη προσθήκη: Στο τέλος, αντί για unite, unite Europe, είπαν: Unite, unite, Κύπρος!

Αν αυτό δεν είναι καλτ, δεν ξέρω τι είναι. Πρέπει να το έχω παρακολουθήσει τουλάχιστον 20 φορές μέχρι σήμερα το συγκεκριμένο. Τόσες περίπου παρακολούθησα και τους τραγουδιστές του ξενοδοχείου στη Λάρνακα που με εκπληκτικές κόμες και ρούχα που θα ζήλευε και ο σύζυγος της Μπιμπιμπό, τίμησαν τον Γιάννη Πάριο και τον Στράτο Διονυσίου.

Ακολούθησε ένα μικρό δείγμα αόρατου φακού με τη Μαρίνα Μαλένη να προσπαθεί να πείσει γριούλες με τσεμπέρι στην τότε Πλατεία Ελευθερίας πως είχε ένα μωρό κλεισμένο στη τσάντα της και αυτές κοιτούσαν απορημένες, από το οποίο δείγμα κρατώ μόνο το ότι το 1990 υπήρχαν ακόμα γριούλες με τσεμπέρια στην Πλατεία Ελευθερίας και όχι οικιακές βοηθοί και εργάτες από τις ταλαίπωρες χώρες του κόσμου. Πολύ ενδιαφέρον.

Στο μεταξύ, η Ειρήνη μας (μετά από τη θέαση τόσων εκπομπών άρχισα να πιστεύω ότι ήταν tres sympatique προσωπικότητα πριν κολλήσει ακελίτιδα και σκυλλέψει), εξηγεί σ’ αυτόν τον καταπονημένο και δύσμοιρο λαό πώς λειτουργεί η κλήρωση, πώς λειτουργούν τα λαχεία και πως δεν μπορούν να κερδίσουν ολόκληρο το ποσό ή δώρο αν δεν κατέχουν ολόκληρο το κουπόνι. Άξιος ο μισθός της, δεν μπορείς να πεις!

Και λίγο πριν μπει ο νέος χρόνος, η Γιάννα Λευκάτη σε ένα σατιρικό νούμερο, ντύθηκε θεά Αφροδίτη και επισκέφτηκε τον πρόεδρο Βασιλείου καθώς και τους κομματικούς αρχηγούς. Θα δείτε αναφορές στο ρουσφέτι, στους «εκλεκτούς» δημοσίους υπαλλήλους που ζουν εις βάρος του ιδιωτικού τομέα που μονίμως υποφέρει, αναφορές στα μέσα που απαιτούνται για να διοριστείς στο Δημόσιο, και σ’ όλα αυτά που μας ταλανίζουν ακόμα και σήμερα. Τόσο μακρινά μα πάντα επίκαιρα στο νησί που ζει ακόμα με ρυθμούς 1991 το έτος 2013. Παρεμπιπτόντως, να πω ότι το συγκεκριμένο κομμάτι ήταν αξιοπρεπέστατο και αρκετά αιχμηρό για τα δεδομένα της εποχής.

Και μπήκε το 1991! Το είπε και η Ειρήνη. Σκηνές από όλες τις πόλεις κατακλύζουν τις οθόνες μας, με τον κόσμο να χορεύει έξαλλα που μπήκε ο νέος χρόνος. Αναρωτιέμαι πόσα χρόνια έχω να πανηγυρίσω το έμπα του νέου χρόνου. Θα συγκινηθείς με την αθωότητα με την οποία προσέγγισαν άπαντες το concept «πάει ο παλιός ο χρόνος» λες και όντως επρόκειτο για άνθρωπο που μας άδειασε τη γωνιά και τον ερχομό κάποιου καινούριου. Η αλλαγή της χρονιάς, για τον μέσο μοντέρνο άνθρωπο του 2013, δεν αποτελεί κάτι παραπάνω από την αλλαγή μιας μέρας, χωρίς καμία νότα αισιοδοξίας επ’ αυτού. Το πολύ να πέσουν βεγγαλικά και να δούμε το πρόγραμμα κάποιου νυχτερινού κέντρου της Αθήνας σε μαγνητοσκόπηση. Τότε όμως, κρίνοντας τουλάχιστον από το κέφι και την αγαθοσύνη του κόσμου, η αλλαγή της χρονιάς ήταν κάτι σημαντικό. Κάτι που άξιζε να σηκωθείς απ' την καρέκλα σου για να το χορέψεις.

Αυτό το βίντεο το παρακολούθησα άπειρες φορές και κάθε φορά συγκινούμαι, ειδικά στο τέλος που χορεύουν όλοι μαζί, και θεωρώ πραγματικά ότι ήμασταν τυχεροί που ζήσαμε εκείνα τα χρόνια και τα απολαύσαμε. Μπορεί η καθυστερημάδα της κοινωνίας μας να παραμένει αναλλοίωτη και αυτούσια στον χρόνο, αλλά τουλάχιστον το τότε χαρακτηριζόταν από μια αθωότητα που τη χάσαμε προ πολλού. Αν κρίνω από το πόσο κυνικά είναι τα σημερινά παιδιά, τέτοια χρόνια δεν ξανάρχονται, εκτός και αν αλλάξουμε πλανήτη και αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε ξανά τα πάντα με δέος.

Πολλά είπα, και έχω κουραστεί. Σου παραθέτω και το βίντεο από την ‘Χαρούμενη Πρωτοχρονιά’ του 1989 η οποία είναι σαφώς υποδεέστερη σαν πρόγραμμα και παραγωγή, αλλά αξίζει να τη δεις, για να σημειώσεις πόσο σημαντική ήταν κάποτε η αναφορά στη κατεχόμενη Γη μας λίγο πριν αλλάξει ο χρόνος και πόσο σημαντικό ρόλο έπαιζε για εμάς κάποτε η Ελληνική σημαία και το ‘Δεν Ξεχνώ’. Πάτα play, 9 λεπτά διαρκεί όλο κι όλο. 

Εν ολίγοις προτείνω να θεσμοθετηθεί μάθημα στα σχολεία με τίτλο «Χαρούμενη Πρωτοχρονιά», να διδάσκεται τουλάχιστον ένα δίωρο την εβδομάδα, ας φέρνουν και τη Χαραλαμπίδου να κάνει έκτακτες διαλέξεις που λέει ο λόγος δεν θα φέρω αντίρρηση, μπας και μάθουν τίποτε οι νεότεροι που εκτός από τα iphones και τα ipads, ούτε ένα λαχείο του Σαββατόβραδου δεν ξέρουν πώς κληρώνεται!

Καλό νέο έτος να φτάσουμε όλοι.