Τα Όρια Της Τέχνης

 Άκου μια πραγματική ιστορία.

Κάποτε, περί το 2013 ή και 2014, δεν θυμάμαι ακριβώς, είχα βγει με φίλους μου σε ένα μπαρ και σχολιάζαμε την επικαιρότητα. Ήταν τότε που ο Κασιδιάρης επιτέθηκε στην Κανέλλη στον αέρα μίας εκπομπής και όλοι έσπευσαν να καταδικάσουν τη «βία προς μία γυναίκα», παρά τη «βία» γενικότερα. Μεταξύ τυρού και αχλαδίου, αλκοόλ και ξηρού καρπού, η συζήτηση πήρε την ελαφρότητα που της άξιζε, οπότε κι εγώ ξεστόμισα ένα χαρακτηρισμό προς την Κανέλλη και τη σεξουαλική της ταυτότητα, ο οποίος παραλίγο να με βάλει σε μπελάδες.

Την επόμενη μέρα το πρωί, με κάλεσε ο προϊστάμενος μου στη δουλειά και άρχισε να προσπαθεί με τρόπο να μου πει να προσέχω πώς εκφράζομαι. Εγώ δεν κατάλαβα πού το πήγαινε, νόμισα ότι διάβασε κάτι στο μπλογκ μου και θίχτηκε, ή άθελά μου πρόσβαλα κάποια συνάδελφο, αλλά εκείνος εξακολουθούσε να μη μου λέει ευθέως τι του έφταιγε. Στα πολλά, κατάλαβα πως δεν ήταν υπηρεσιακό το πρόβλημα, ήταν κάτι που του μεταφέρθηκε απ’ έξω. Αρνούνταν να μου εξηγήσει, απλώς κατέληξε με μία συμβουλή «σαν πατέρας προς υιό» (έτσι μου είχε πει). «Στη ζωή δεν υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο, υπάρχει και το γκρίζο» μου είπε.

«Με γρίφους μιλάς γέροντα», ήθελα να του πω. Εξήλθα του γραφείου του γεμάτος απορίες και δεν πήγαινε ο νους μου τι συνέβη και έπρεπε να γίνει αυτή η άβολη κουβέντα. Την επόμενη μέρα, όμως, έμαθα από τους ψιθύρους των διαδρόμων ότι καταγγέλθηκα τηλεφωνικώς, επειδή την προηγούμενη νύχτα στο μπαρ, καθώς τα έπινα με δυο φίλους μου εκφράστηκα όπως εκφράστηκα για τη Λιάνα Κανέλλη. Την καταγγελία έκανε μία… Κύπρια «Κανέλλη», η οποία καθόταν στο πίσω τραπέζι και κρυφάκουγε τη συζήτηση μας. Έπρεπε να το είχα καταλάβει νωρίτερα, διότι επρόκειτο για μια αντιπαθέστατη συμπλεγματική αρχίδω που με γνώριζε από τις θεατρικές, απογευματινές μου ασχολίες. Προφανώς έστησε αφτί, αναγνώρισε στα σχόλια μου για την Κανέλλη τον εαυτό της, και έκρινε ότι έπρεπε να ενημερωθεί ο προϊστάμενός μου.

Φυσικά, πέραν της «φιλικής συμβουλής από πατέρα προς υιό» έληξε αναίμακτα η φάση στο γραφείο. Κοίτα όμως νοοτροπία. Η κυρία έκρινε ότι έπρεπε να μου δημιουργήσει πρόβλημα, καταγγέλλοντάς με για τις απόψεις μου στον προϊστάμενό μου, τις οποίες εξέφρασα σε ιδιωτική συνομιλία (μπορεί να ήμασταν σε δημόσιο χώρο αλλά η συζήτηση δεν έπαυε να ήταν ιδιωτική), την οποία συνομιλία κρυ-φα-κου-σε! Θράσος! Για την ιστορία να σου πω ότι τη συγκεκριμένη Κατίνα την ξαναπέτυχα έξω πολλάκις, βρεθήκαμε και σε παραστάσεις άπλετες φορές, αλλά ουδέποτε της έκανα τη χάρη να της ζητήσω τα ρέστα για το συμβάν, γιατί θεωρώ ότι έχει τρομερά προσωπικά προβλήματα και κόμπλεξ, προβλήματα που δεν μπορούν να της τα λύσουν ούτε δέκα ψυχολόγοι μαζί, οπότε πάντα της χαμογελώ και της πιάνω τη κουβέντα σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Τη βλέπω που «χαλιέται» λίγο όποτε της απευθύνω τον λόγο και τη χαιρετώ ευγενικά, αν και εγώ ηδονίζομαι που ταυτόχρονα τη φαντασιώνομαι γυμνή να σουβλίζεται στη φωτιά, στην πίσω αυλή μου.

Όλα αυτά γιατί συνέβησαν; Γιατί όλοι οι κακομάζαλοι άνθρωποι που μεγάλωσαν στο περιθώριο θέλουν να εκδικηθούν για τη χαμένη παιδική τους ηλικία θέτοντας φραγμούς στην έκφρασή μας. Στην έκφρασή μου. Κι εγώ, όπως ήδη θα καταλάβατε όσοι με διαβάζετε χρόνια, δεν μπορώ να στρογγυλεύω τα λόγια μου. Το βρίσκω βαρετό να λέω εύσωμη, αντί χοντρή. Να λέω ομοφυλόφιλη αντί λεσβία. Να λέω πόρνη αντί πουτάνα. Να λέω κομματικό στέλεχος αντί κομματόσκυλο. Συμφωνώ ότι οι λέξεις λειαίνουν τον πόνο αλλά δεν αλλάζουν τα νοήματα.

Εν πάση περιπτώσει, φτάσαμε στο 2020 και κάποια πράγματα θεωρούνται πλέον ανεπίτρεπτα, γιατί έχουν τα πάντα αποστειρωθεί και τα πάντα ευνουχιστεί. Δεν μπορείς να μιλήσεις για τη γυναικεία περίοδο, αυτόματα είσαι σεξιστής. Δεν μπορείς να αμφισβητήσεις ούτε καν το κίνημα μπλακ λαϊβς μάττερ γιατί ακόμα κι αν τα κίνητρά σου είναι αγνά, θεωρείσαι ρατσιστής. Δεν δικαιούσαι να πεις ότι ο Θέμης του Μπιγκ Μπράδερ βάφεται σαν ξόανο, γιατί είσαι ομοφοβικός. Γενικώς, δεν μπορείς να εκφραστείς. Πρέπει να μετρούμε κάθε λέξη και να τη ζυγίζουμε. Διανύουμε την εποχή που η συναισθηματική νοημοσύνη είναι το παν! Διανύουμε την εποχή που η Έλενα Ακρίτα μας μαθαίνει τι εστί «κακοποιητικός λόγος» στο θέατρο και καλεί τον Σεφερλή να σταματήσει το έργο του αποκαλώντας το, ελαφρά τη καρδία, “trash!”, επειδή οι ρόλοι του αφορούν σε στερεότυπα που πρέπει να εκλείψουν.

Τη βλέπω τη λογική σε όλα αυτά. Δεν συμφωνώ, θεωρώ ότι το παραχέσαμε, αλλά βλέπω το σκεπτικό.

Και μετά από όλα αυτά, μετά που μας έχουν γίνει τα αρχίδια ΤΟΣΑ, με τα περί hate speech και πολιτικής ορθότητας, μετά που μας βάλατε να μετρούμε μέχρι το δέκα πριν μιλήσουμε μπας και υπερβούμε τα εσκαμμένα και σας θίξουμε, έρχεται η αριστερά να μας πει ότι «Δεν Υπάρχουν Όρια στην Τέχνη». Και ότι πρέπει να αποδεχόμαστε τον κάθε σκερβελέ που απεικονίζει τον Ιησού γυμνό να πανηγυρίζει τη νίκη της Ομόνοιας γιατί έτσι προκαλείται η κοινή γνώμη, γίνεται συζήτηση και η τέχνη πετυχαίνει τον σκοπό της! Αν είναι δυνατόν! Από χθες όλη η κυπριακή αριστερά ανακάλυψε την τέχνη και τα όριά της. Από πού να το πιάσεις. Από το ότι βλέπω τη λέξη «κυπριακή αριστερά» και «τέχνη» στην ίδια πρόταση;

Η τέχνη είναι πολύ αόριστο πράγμα. Στο μουσείο Μπομπιντού στο Παρίσι υπάρχουν δυο πίνακες του Μιρό οι οποίοι είναι άδειοι. Σκέτος λευκός καμβάς. Αυτό θεωρείται τέχνη. Αντιλαμβάνεστε, δεν είναι κάτι για το οποίο μπορούμε όλοι να εκφράσουμε εμπεριστατωμένη άποψη. Η τέχνη είναι αόριστη έννοια. Ως εκ τούτου, δεν μπορούμε να συζητούμε και για τα όριά της. Η τέχνη δεν έχει όρια, συμφωνώ. Τέχνη είναι και ο λευκός καμβάς, τέχνη είναι και η καταστροφή της Χίου του Ντε Λα Κρουά, τέχνη είναι και ο Παππούς με το Τσιμπούκι, τέχνη είναι και ο Παρθενώνας, τέχνη είναι και το ιγκλού, τέχνη είναι και ο Καρβέλας, τέχνη είναι και ο Μπουγάς, τέχνη είναι και οι ταινίες του Ντίσνεϊ, τέχνη και οι κυπριακές σειρές. Όμως η τέχνη δεν παύει να είναι κι αυτή μια μορφή έκφρασης. Εφόσον την έκφραση την έχετε ευνουχίσει, της έχετε θέσει χαλινάρι, τη στρογγυλέψατε και την σμιλέψατε όπως σας συμφέρει για να μην γίνεται αλάτι στις πληγές σας, έτσι πρέπει να γίνει και με την εικαστική τέχνη. Από τη στιγμή που καταργήσαμε οποιαδήποτε μορφή λεκτικής έκφρασης η οποία πιθανώς να προσβάλλει το ποιόν σας, από πού κι ως πού θυμηθήκατε ότι ξαφνικά η εικαστική δεν έχει όρια;

Εσείς δεν είστε που λυσσάξατε να αλλάξουν τίτλο οι «δέκα μικροί νέγροι» της Άγκαθα Κρίστυ; Εσείς δεν είστε που ασκήσατε πιέσεις να κοπεί η σκηνή με τη μαύρη δούλα στο «όσα παίρνει ο άνεμος;» Εσείς δεν θέλετε να σταματήσουν τα χαστούκια του Παπαμιχαήλ προς τη Βουγιουκλάκη επειδή θρέφουν την ενδοοικογενειακή βία; Εσείς δεν είστε που καταργήσατε όλες τις «άβολες» σκηνές στις ταινίες του Ντίσνεϊ επειδή «μολύνουν την παιδική ψυχή;» Ξαφνικά η τέχνη δεν έχει όρια και δώστου προσβολές στα Θεία και στα εθνικά σύμβολα;

Άντε ρε παπάρες, καθόμαστε και σας παίρνουμε και στα σοβαρά! Βρίστε τα Θεία όσο θέλετε, είχαμε μια σκασίλα τώρα αν βάλατε τον Ιησού πάνω στη μοτοσυκλέτα ή πάνω σε καρουζέλ να καθαρίζει κρεμμύδια. Στ' αρχίδια μας και αν βάλατε το σκύλο να κατουρά στον Γρίβα. Αλλά θα βρίζω κι εγώ, και θα σας ξευτυλίζω όσο θέλω! Και τολμάτε να έρθετε να με καταγγείλετε για έλλειψη πολιτικής ορθότητας και ευαισθησίας, να σας πω εγώ για πότε θα ανάγω τις ύβρεις σε τέχνη ώστε να δικαιούμαι «ασυλία». Πάνε τώρα 48 ώρες δεν κάνουμε άλλη δουλειά, καθόμαστε και ασχολούμαστε με τις μουντζούρες ενός ατάλαντου, και τον κάναμε και ήρωα!

Αϊσιχτίρ από δω’ χάμω!

Καλημέρα.