1984

Χθες βράδυ πήγα και είδα μία υπέροχη παράσταση, πήγα και είδα το 1984 στον ΘΟΚ.

Δεν νομίζω να περιμένατε εμένα να σας την αποθεώσω, οι περισσότεροι μάλλον θα την έχετε δει καθώς η παράσταση οδεύει στην τελευταία εβδομάδα της, οπότε όποιος πρόλαβε τον Κύριο οίδε. Δεν μπορούσα, δυστυχώς, να την απολαύσω νωρίτερα, αφού ήταν συνεχώς sold out. Εκτός αυτού, είχα και εγώ τις δικές μου παραστάσεις και τις καθημερινές πρόβες και ήταν αδύνατον να κανονιστεί το πρόγραμμα.

Λοιπόν, τι να πω για το 1984. Είναι καταπληκτική παράσταση. Σκοτεινή και κλειστοφοβική όπως τη χαρακτήρισε μία φίλη, και έπεσε μέσα, διάνα. Δεν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω άλλα επίθετα για να την περιγράψω. Οι ηθοποιοί είναι όλοι ένας κι ένας, ακόμη κι αυτοί που έπαιζαν μικρούς ρόλους. Το σκηνικό προσεγμένο, ατμοσφαιρικό, και δεν απέπνεε φτήνια. Τα οπτικά εφέ, μοντέρνα, λειτουργικά, μια χαρά. Διαρκεί δύο ώρες, δεν κάνει διάλειμμα, αλλά ευτυχώς αυτές οι δύο ώρες δεν σου κακοφαίνονται. Δεν θα πω ότι δεν υπάρχουν και σκηνές που δεν βαραίνουν τα βλέφαρα. Αλλά στην ολότητά του, είναι ένα τόσο σημαντικό έργο, τόσο καλοστημένο και επίκαιρο, τόσο σημερινό, που δεν μπορείς να το ψέξεις ως επιλογή. Μόνο και μόνο που μπήκαν στη διαδικασία να το διασκευάσουν για το θέατρο, και να ξεστραβωθείτε, αξίζει χειροκρότημα.

Είχα αγοράσει το 1984 όταν ήμουν φοιτητής και αποπειράθηκα να το διαβάσω. Το παράτησα εύκολα. Δεν ήμουν σε θέση, ούτε σε γόνιμη ηλικία για να το κατανοήσω. Θεωρώ ότι το 1984 πρέπει να το βιώσεις για να το καταλάβεις. Στην ηλικία που ήμουν τότε δεν είχα τις βάσεις, ούτε τις εμπειρίες ώστε να συλλάβω το μεγαλείο του. Πλέον, όμως, έτσι όπως έχει γίνει ο κόσμος, όλοι μας μπορούμε να το αντιληφθούμε και να το εκτιμήσουμε. Το 1984 είναι όλα αυτά που σιχαίνομαι σε ένα δεματάκι καλοτυλιγμένα. Χθες βράδυ δεν προλάβαινα να ακούω ατάκες και να κουνώ συγκαταβατικά το κεφάλι: «Πέστα!» «Πέστα!»

Ειδικά εκείνο το «δύο και δύο ίσον τέσσερα», πόσες φορές την ημέρα το επικαλούμαι; Ούτε καν γνώριζα ότι πρόκειται για ατάκα από το συγκεκριμένο έργο. Σε ένα κόσμο που όλοι μάχονται να σε πείσουν ότι «δύο και δύο ίσον πέντε!» και σου θέτουν φραγή με ένα «ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε» τι γυρεύω εγώ, μάνα μου. Οι πιο πάνω είναι η πάστα ανθρώπων που θα κρεμαστεί πρώτη, σε κοινή θέα, όταν  επιτέλους θα κυβερνήσω. Ειδικά οι τελευταίοι, που απλώς θέλουν να αποφύγουν τη συζήτηση προκλητικά, υπονοώντας πως όσα επιχειρήματα και να τους παραθέσεις δεν πρόκειται να αλλάξουν γνώμη. Όχι μαντάμ, δεν θα συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε. Θα συμφωνήσουμε ότι είσαι ένα ξεροκέφαλο ον, ότι είσαι ένα ηλίθιο σάντουιτς και τίποτε περισσότερο. Δύο και δύο ίσον τέσσερα, τέλος! Δεν θα συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε! Ζώον! Βλήμα!

Μη σχολιάσω την έννοια της «αστυνομίας της σκέψης». Αν θέλεις να κατανοήσεις το κόνσεπτ και να το συλλάβεις σε όλο του το μεγαλείο, πέρνα μια βόλτα από το τουίτερ. Ο κάθε διαταραγμένος σπεύδει να σε βάλει στη θέση σου επειδή εκφράζεις άποψη με την οποία διαφωνεί. Και σε θεωρεί και υπόλογο για το ότι τόλμησες να την εκφράσεις. Δεν έχουν μάθει ακόμα τα τσόκαρα ότι οι σκέψεις δεν διώκονται, αλλά μόνο οι πράξεις. Και όσοι το έμαθαν, και είδαν ότι δεν τους βολεύει, επινόησαν τη ρητορική μίσους για να σε φιμώσουν. Ό,τι πεις, αν δεν συμβαδίζει με το αφήγημα τους όπως θέλουν να στο πουλήσουν, το ανάγουν σε «ρητορική μίσους». «Μισώ τη Δέσποινα Βανδή» να τολμήσεις να πεις, θα σε καταγγείλουν ότι προάγεις το μίσος και ότι παρακινείς σε βία εναντίον της. "Μισώ τον τραχανά" να πεις, το ίδιο. Επίπεδο κριτικής σκέψης, μηδέν!

Τέλος πάντων, το 1984 είναι συγκλονιστικό έργο γενικότερα, και όσοι αναγκάζεστε να έρχεστε σε επαφή με «κόμματα» και όχι κατ’ ανάγκη πολιτικά, το νιώθετε στο πετσί σας.

Η ψεσινή παράσταση ήταν επεισοδιακή. Πέντε λεπτά πριν το φινάλε μία κυρία από τους θεατές λιποθύμησε και η παράσταση διακόπηκε. Δεν συνήλθε αμέσως, έπρεπε να την κουβαλήσουν έξω τέσσερα άτομα και προσωπικά όπως την είδα έτσι αναίσθηση να κρέμεται από τα χέρια των ανδρών, φοβήθηκα για τα χειρότερα. Επικράτησε μεγάλη αναστάτωση και σε συνδυασμό με τα βασανιστήρια που λάμβαναν χώρα επί σκηνής λίγα λεπτά πριν, ζήσαμε και την επιτομή του σουρεαλισμού. Ευτυχώς η κυρία συνήλθε, την είδαμε μετά στο φουαγιέ όρθια και να χαίρει άκρας υγείας. Το πώς κατάφεραν οι ηθοποιοί και επανήλθαν στους ρόλους τους και μας έδωσαν το φινάλε όπως έπρεπε, ήταν αξιοθαύμαστος άθλος.

Αυτά τα ωραία. Το 1984 θα παίζεται για ακόμα μια βδομάδα νομίζω, οπότε όσοι δεν το είδατε, σπεύσατε. Αλλά να πάτε διαβασμένοι και πληροφορημένοι και να κάνετε την έρευνα σας πριν το επιχειρήσετε. Κάτι που πρέπει να γίνεται ούτως ή άλλως πριν από κάθε έργο.

Και επειδή για μένα η κάθε χρονιά είναι συνδεδεμένη με την αντίστοιχη Γιουροβίζιον της, ας κλείσουμε το ποστ αυτό, με ένα έπος από το 1984 της καρδιάς μας. I treni di Tozeur, άλλο ένα ιταλικό αριστούργημα που χαντακώθηκε ξεπίτηδες, χάριν μίας σουηδικής μαλακιούλας.