Τη χώρα που σε φιλοξενεί τη σέβεσαι σ’ αρέσει δεν σ’ αρέσει.
Κανένας δεν σου επέβαλε να βρίσκεσαι εδώ που βρίσκεσαι εκτός κι αν είσαι θύμα απαγωγής. Δεν έχω γνωρίσει θύματα απαγωγής, οπότε ας επανέλθουμε στην αρχική τοποθέτηση: Δεν δικαιούσαι να προσβάλλεις τη χώρα που σε φιλοξενεί. Κανόνας. Μόνος σου ήρθες, άμα δεν σου αρέσει, στο καλό και να μας γράφεις.
Έζησα σε διάφορες χώρες κατά καιρούς. Και στην Αγγλία μου έφταιγε ο καιρός, η αδιάφορη νυχτερινή ζωή, το κακό φαγητό, οι φλώρικες μπυραρίες. Έζησα και στην Αθήνα και μου έφταιγε το χάος, η αγένεια στους δρόμους, η δυσκολία της μετακίνησης. Έζησα και στην Ισπανία και μου έφταιγε... Τίποτα. Βασικά στην Ισπανία δεν μου έφταιξε ποτέ τίποτα, ήταν όλα τέλεια. Στην Κύπρο, πάλι, μου φταίνε τα πάντα. Η Κύπρος όμως είναι η πατρίδα μου, είναι η μάνα μου, και είτε της αρέσει είτε όχι, ως παιδί της έχω κάθε δικαίωμα να την κατακρίνω και να της μουρμουρώ. Δεν είπα όμως ποτέ σε Εγγλέζο «πώς είναι έτσι η χώρα σου», ούτε σε Αθηναίο «πώς αντέχεις και ζεις σ’ αυτόν τον οχετό» και με τον ίδιο τρόπο δεν ανέχομαι από «ξένους» να μου λένε για την Κύπρο, ακόμη κι αν υπάρχει δόση αλήθειας στα όσα της καταλογίζουν. Στεκόμαστε στα καλά του τόπου ο οποίος μας φιλοξενεί και νιώθουμε ευγνωμοσύνη για τη φιλοξενία και για όσα θετικά μπορούμε να αποκομίσουμε. Κανόνας!
Προς τι ο πρόλογος;
Σήμερα το μεσημέρι, τρώγαμε οικογενειακώς σε μία ταβέρνα. Ο γιος μας έπιασε φιλίες με ένα άλλο αγόρι ίδιας ηλικίας από το δίπλα τραπέζι. Στα πολλά γνωριστήκαμε με όλη την οικογένεια. Επρόκειτο για Ελλαδίτες που ζουν στην Κύπρο ένεκα επαγγελματικών υποχρεώσεων. Μας ρωτά η μητέρα: «Εσείς είστε Έλληνες;»
Εμένα αυτή η ερώτηση πάντα μου προξενεί αμηχανία, επειδή δεν ξέρω υπό ποία έννοια θέτει ο άλλος το ερώτημα και τι ακριβώς περιμένει να ακούσει. Για μένα όλοι οι Κύπριοι είναι Έλληνες, ακόμα και οι αριστεροί που καθαρά από πίκα και εγκεφαλική μαλάκυνση έχουν απεκδυθεί της τιμής του να έχεις λάβει ελληνική παιδεία και να είσαι κατ’ επέκταση Έλλην. Οπότε στο ερώτημα «είστε Έλληνες;» η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, είναι πάντα «Ναι». Ναι, χωρίς κανένα «αλλά».
Φυσικά, η κυρία δεν ερωτούσε κατά πόσον ανήκουμε στο ευρύτερο ελληνικό έθνος. Ρωτούσε αν είμαστε κι εμείς Ελλαδίτες επειδή «δεν μιλάτε σαν τους άλλους Κύπριους». Της εξηγήσαμε ότι κι εμείς μια χαρά σαν τους άλλους Κύπριους μιλάμε αλλά όταν μας απευθύνουν τον λόγο Ελλαδίτες, απαντούμε στην κοινή ελληνική για να είναι πιο εύκολη η συνεννοήση. Δεν υιοθετούμε ελληνική αργκό, ούτε «καλαμαρίζουμε». Απλώς προσαρμοζόμαστε χάριν συνεννόησης. Η κυρία εξεπλάγη με τη φιλοσοφία μας, και μας επεσήμανε ότι στη Λευκωσία δεν συναντά πολλούς που σκέφτονται κατ’ αυτόν τον τρόπο και ότι στην καθημερινότητά της «βλέπει και παθαίνει» προκειμένου να συνεννοηθεί, ειδικά στα κομμωτήρια και τις υπεραγορές. «Χώρια που φοβάμαι και για το παιδί μου μην αρχίσει να μιλά έτσι!» Μα, από που κατάγεται η κυρία και της έπεσε τόσο βαριά η διάλεκτος; Από τον Έβρο μας είπε!
Από τον ΄Εβρο! Ναι, καλά ακούσατε, από τον Έβρο! Έγω η τελευταία φορά που γνώρισα κάποιον από εκεί ήταν στον στρατό, στα τεθωρακισμένα Αυλώνας. Ας μην τον θεωρήσω αντιπροσωπευτικό δείγμα Εβρίτη. Ας πούμε ότι κάτι αντίστοιχους είχα γνωρίσει και στο Τσέρι, όταν υπηρέτησα αργότερα στην Κύπρο και να πάμε πάτσι.
Τέλος πάντων, η κυρία δεν πτοήθηκε και συνέχισε: «ήρθε μια μέρα από το σχολείο ο μικρός και μου είπε «μάμμα» με κυπριακή προφορά. «Δεν θα τα πάμε καλά!»
«Και τι κακό έχει το μάμμα;» τη ρώτησα, «Μια χαρά ιταλικότατο ακούγεται!» Δεν της άρεσε.
Βλέπετε όμως το πρόβλημα. Ήρθαν από τον Έβρο να ζήσουν εδώ καλύτερα και το πρόβλημά τους είναι η διάλεκτος. Καλά, ούτε εγώ την αντέχω, τη βρίσκω βάρβαρη, κακόηχη και θεωρώ ότι ευθύνεται για το χαμηλό επίπεδο χρήσης της νεοελληνικής από την πλειοψηφία των Κυπρίων, ενώ την εκμεταλλεύεται και η Αριστερά που θέλει να την χρησιμοποιήσει ως εργαλείο της προπαγάνδας της. Όμως καλώς ή κακώς αυτήν έχουμε. Κι όπως στη βόρεια Ελλάδα η γλώσσα αποκλίνει εν πολλοίς από την Αττική, αυτό συμβαίνει κι εδώ. Δεν ήρθαν οι Κύπριοι στον Έβρο να σε ρωτήσουν γιατί λες «να με πεις» αντί «να μου πεις». Το θεωρούμε ως ένα γλωσσικό τοπικό ιδίωμα και πάμε παρακάτω.
Αλλά να μου κουβαλιέσαι στην Κύπρο για δουλειά, να σε ταΐζουμε, να σε ποτίζουμε και το πρώτο σου μέλημα να είναι να μην αρχίσει το παιδί σου να μιλά κυπριακά, ε, άντε και στο διάολο, κι από εκεί που ήρθατε.
Τη χώρα που μας ταΐζει τη σεβόμαστε και πίνουμε νερό στο όνομά της. Τέλος.
Συμφωνώ, είμαι εξωτερικό και είμαι πολύ επιφυλακτικός να γνωρίζω Ελλαδίτες γιατί αρκετό ποσοστό (πολύ μεγαλύτερο από τους δικούς μας, και με αυτούς είμαι επιφυλακτικός) μουρμουρούν συνέχεια πως είναι αυτό έτσι, γιατί ο καφές είναι αλλιώς κτλ, δηλαδή περιμένουν τα Ελληνικά ή Κυπριακά δεδομένα σε ξένη χώρα. Αν είναι πρόσφατα που έφτασαν, ακόμη χειρότερα. Έχω πάρα πολύ καλούς φίλους από Ελλάδα και Κύπρο, αλλά αυτοί δεν είναι έτσι (αν ήταν, μάλλον δε θα τους είχα φίλους).
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι συμφωνώ απόλυτα, να σέβεστε τη χώρα που σε φιλοξενεί! Ανεξαρτήτως εθνικότητας, ενοχλούμε αφάνταστα με τα άτομα που δεν καταβάλουν **καμία** προσπάθεια να ενσωματωθούν και είναι κολλημένα με τη χώρα καταγωγής και την εθνικότητα τους. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα έχεις τις δικές σου παραδόσεις και έθιμα. Γενικά, μπορούν να συνυπάρξουν/προσαρμοστούν τα έθιμα σου με τη χώρα που μένεις και έχει πάρα πολύ κόσμο που το κάνει μια χαρά.
Καλημέρα Anti-Christos. Εν ενδιαφέρον τζιαι σχετικά στενόχωρον το ότι σπάνια έχω συναντήσει "εξ Ελλάδος αδερφούς" που να εν ευχαριστημένοι δακάτω. Τζιαι τούτον προφανώς εν μέρει εν ευθύνη δική μας, αλλά τζιαι δική τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈκαμα 10 χρόνια Ελλάδα για σπουδές τζιαι δουλειά τζιαι μόλις τον 10ον χρόνον εσταματήσαν να με εντοπίζουν ως Κυπραίον μόλις άννοια το στόμα μου. Η στάση τους απέναντι στους Κυπραίους κυμαίνεται που αγάπην έως άγνοιαν τζιαι αντιπάθειαν, ειδικά όσοι είχαν ζήσει Κύπρον για κάποιον διάστημαν. Το προφανές, κοινωνικά ομιλώντας, είναι ότι έχουμεν πολλές διαφορές ανάμεσα μας, ειδικά με τους εξ Ελλάδος που ζουν στες μεγαλουπόλεις. Όπως μεγάλες διαφορές έχουν οι Τουρκοκύπριοι με τους εκ Τουρκίας Τούρκους. Έννεν τυχαίον δηλαδή που για πολλούς τούτον φκαίννει τους άσιημα στην συνύπαρξην.
Όσον για την διάλεκτον, είχα την αντίθετην εμπειρίαν διαχρονικά. Οι καλαμαράες στη Θεσσαλονίκην, αλλά τζιαι συγγενείς του γαμπρού μου στην Αθήναν, πελλανίσκουν να μας ακούουν να μιλούμεν Κυπριακά. Φαίνεται τους πολλά πιο ενδιαφέρουσα τζιαι τραγουδιστή διάλεκτος που την άχρωμην τζιαι άγευστην κοινήν νεοελληνικήν, που απλά προσφέρει πιο μεγάλην ταχύτηταν ομιλίας, αλλά τα σύμφωνα εξαφανίζει τα ως μη γενόμενα.
Όσον για το το είμαστεν, για μέναν εν προφανές ότι εν θέμαν αυτοπροσδιορισμού. Οϊ κάποιου είδους γονίδιον, κατά την κοτσάναν του Αναστασιάδη πρόσφατα. Αν νιώθεις Έλληνας, με γειά σου με χαρά σου. Αν νιώθω Κυπραίος, πάλε το ίδιον.
Δεν είναι τόσο απλό. Ναι είναι θέμα αυτοπροσδιορισμού, αλλά αν αύριο αποφασίσεις ότι είσαι Κινέζος, ποιον πείθεις; Είναι θέμα παιδείας, νοοτροπίας και κουλτούρας. Αν αύριο αποφασίσεις ότι αυτοπροσδιορίζεσαι ως «Λευκωσιάτης» σκέτο, πώς σε διαφοροποιεί επί της ουσίας από μένα που αυτοπροσδιορίζομαι ως Έλληνας; Καλές οι αυταπάτες αλλά να έχουμε και μια αίσθηση της πραγματικότητας. Να δικαιολογείται κάπως αυτό που θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε.
ΔιαγραφήΠροσωπικά είχα συμφοιτητές Κρητικούς, Κερκυραίους, Λαρισαίους που όταν μιλούσαν δεν είχαν ίχνος τοπικής προφοράς και δεν ξεχώριζαν σε τίποτα από τους Αθηναίους. Αντίθετα, τους Κυπραίους τους καταλαβαίνεις αμέσως με το που ανοίξουν το στόμα τους. Και απορώ, 12 χρόνια τι σας μαθαίνουν στο σχολείο; Από τη στιγμή που επίσημη γλώσσα της Κύπρου είναι η Νέα Ελληνική, οφείλετε να την μιλάτε απταίστως και να μπορείτε να συννενοείστε με τους Ελλαδίτες χωρίς προβλήματα. Σ' αυτό έχει δίκιο η γυναίκα. Δε γίνεται να μπαίνει ο άλλος στο μαγαζί ή το κομμωτήριο σου, να σου μιλάει Νέα Ελληνικά και να του απαντάς στα Κυπριακά, Κρητικά ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα/διάλεκτο μιλάς στο σπίτι σου. Είναι αγένεια και χωριάτικο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ'αρχήν έννεν "Νέα Ελληνική", εν "Κοινή Νεοελληνική". Η οποία, δυστυχώς, στην Ελλάδαν έσιει εξαφανίσει ούλλες τες τοπικές διαλέκτους, εκτός που σχετικά απομονωμένα τμήματα της υπαίθρου, στον βωμόν της "κοινής επικοινωνίας", λες τζιαι το να διατηρηθούν παράλληλα οι διάλεκτοι ήταν δύσκολον. Η κοινή νεοελληνική έσιει φτωχύνει το ελληνικόν ιδίωμαν ανά το πανελλήνιον. Ευτυχώς δακάτω η Κυπριακή διάλεκτος, που εν πολλά πιο αρχαία που την κρατικά επιβεβλημένην κοινήν νεοελληνικήν, επιζεί εις πείσμαν της διδασκαλίας τζιαι της αναγόρευσης της σε "χωρκαθκιόν" (που δείχνει πόσον γλωσσικά στοιχείωτοι εν όσοι το θωρούν έτσι).
ΑπάντησηΔιαγραφήΦυσικά άμα εννά μιλήσουμεν με εξ Ελλάδος, εννά προσαρμοστούμεν για να μας καταλάβουν, ειδικά αν είμαστεν κάπου στην Ελλάδαν. Αντιστοίχως, οι εξ Ελλάδος θα εμπορούσαν να προσπαθήσουν να μάθουν το τοπικόν ιδίωμαν, αντί να απαιτούν να τσακιστούμεν να τους εξυπηρετήσουμεν, μιλώντας την άχρωμην, άγευστην, άοσμην κοινήν νεοελληνικήν ;)
Δλδ ανώνυμε αν μπει Γάλλος, Εγγλέζος, Κινέζος στο κατάστημα σου αμέσως πρέπει να του μιλήσεις στην γλώσσα του αλλιώς εν χωριάτικο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΈλα Χριστέ κ Παναγιά.
Αν εγώ μπω στην Αθήνα σε ένα κατάστημα και μιλώ κυπριακά πάλε πρέπει να μου απαντήσει κυπριακά; Επδ εγώ ειμαι ο επισκέπτης;
Προσπαθώ να καταλάβω το σκεπτικό.
Εγώ θεωρώ ευγένεια να προσαρμοστώ να μιλώ πιο εύκολα για να καταλαβαίνει ο ελλαδίτης όπως και ο ελλαδίτης που ήρθε στην Κύπρο για ένα καλύτερο αύριο να εκτιμά και την χώρα που τον ζει και την γλώσσα επικοινωνίας και αν δεν καταδέχεται να μιλήσει τα κυπριακά-ω οιμέ-τουλάχιστον να συνεννοάτε.
Να'ναι καλά ο φίλος ανώνυμος πιο πάνω γέλασα και σήμερα! Υπέροχο δείγμα κομπλεξικού ελληνάρα που αποφάσισε ότι οι διάλεκτοι δεν είναι της τάξης του και πως όλοι οφείλουν να μιλούν τα ίδια ελληνικά με εκείνον.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓνώρισα κι εγώ Κερκυραίους και κόσμο από όλη την Ελλάδα και είτε μιλούσαν σαν Αθηναίοι (γιατί το ήθελαν), είτε με τις τοπικές τους διαλέκτους μια χαρά συνεννοούμασταν, ακόμα κι όταν είχαμε λέξεις διαφορετικές. Για να μην σου πω ότι ερχόμασταν και πιο κοντά όταν ρωτούσαμε με ενθουσιασμό τη σημαίνει αυτό που είπαν, ή λέγαμε ότι έχουμε κι εμείς κάποιο αντίστοιχο, ή όταν ακόμα τους ζητούσαμε να μας μιλάνε με τη δική τους διάλεκτο ή όταν ρωτούσαμε αν χρησιμοποιούν τη διάλεκτο με την οικονέγένειά τους και στον τόπο τους.
Σε κάθε περίπτωση όμως δεν οφείλει ΚΑΝΕΝΑΣ να μιλά με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτά είναι κομπλεξιλίκια δικά μας και δικά σας. Στην Αγγλία μια χαρά μιλά ο καθένας όπως ξέρει και κανένας δεν έχει να πει, στη Γαλλία το ίδιο. Εμείς για κάποιο λόγο έχουμε αυτό το σύμπλεγμα ανωτερότητας.
Εντωμεταξύ το ίδιο έχω κι εγώ. Μου φαίνεται πολύ βάρβαρο να ακούω μια κοπέλα να λέει "ρα, εσούνι, εγιώνι, έσσω, ρέσσω, ρίφκω/ έριψα", αλλά στην τελική είναι κι αυτά κυπριακά, ισα ισα τα δικά μου είναι πιο "μπασταρδεμένα", ανάμεικτα με παραπάνω "καλαμαρίστικα". Μαθαίνω να το δέχομαι.
Έχοντας πει αυτά, ούτε εγώ καταλαβαίνω πώς δεν μπορεί κάποιος να μιλήσει χωρίς τη διάλεκτό του (αν όχι χωρίς την προφορά), πώς φτάσαμε στο σημείο τα παιδιά στο σχολείο να ακούν "κεράσια" και να γράφουν "κεράζια" ή "κκεράζια" ή να γράφουν αντί "σαύρα", "αλιζαύρα", αλλά αναγνωρίζω και ότι είναι δυσκολότερο όταν μιλάς/ ακούς μια διάλεκτο να μάθεις να εκφράζεσαι το ίδιο καλά με τον τρόπο που απλά διδάσκεσαι/ διαβάζεις. Ποτέ η πλειοψηφία των μαθητών μας δεν θα μιλά με τόση άνεση και εφράδεια όση τα περισσότερα "καλαμαρούθκια", δυστυχώς, για να μην πω ότι πάμε από το κακό στο χειρότερο όσο περνά ο καιρός και νομίζουμε ότι είναι "κουλ" να πετάμε αγγλικά μες στα ελληνικά και να μην ξέρουμε τις ελληνικές λέξεις για όσα θέλουμε να πούμε και να νομίζουμε ότι είναι οκ και δείγμα μόρφωσης.