Δεδικαίωται Ή Δεν Δεδικαίωται;

Βαριέμαι πάρα πολύ να σου γράψω για τον θάνατο του Χριστόφια.

Βαριέμαι γιατί από την καταστροφική του θητεία πέρασαν άλλα έξι μέτρια χρόνια και πλέον έχουμε άλλα προβλήματα, όχι πολύ σοβαρότερα από εκείνα που ζήσαμε επί χούντας μαζί του, αλλά αρκετά οδυνηρά ώστε να κάθομαι σήμερα να τον συζητάω.

Άλλα πράγματα θέλω να συζητήσω.

Τελικά δικαιούμαστε ή δεν δικαιούμαστε να έχουμε άποψη για το έργο του; Αυτό το «ο νεκρός δεδικαίωται» που το μάθατε και το μηρυκάζετε όλοι σάμπως και σας άφησε κληρονομιά ή σας όρισε μετά θάνατον δικηγόρους του, ισχύει ή δεν ισχύει; Το λέω αυτό επειδή βλέπω επιλεκτικές ευαισθησίες όσον αφορά τα δημόσια πρόσωπα που τα τρώει το μαύρο χώμα. Θέλω να πω, κι ο Μαϊκλ Τζάκσον πέθανε, αλλά δεν είδα κανέναν να τον «δικαιώνει». Μια χαρά στήθηκε το ντοκιμαντέρ στο Νέτφλιξ, μια χαρά κάτσαμε και το είδαμε, μια χαρά το σχολιάσαμε όλοι, μια χαρά αποφασίστηκε να απαγορευθούν τα τραγούδια του στο ραδιόφωνο και ούτε ένας δεν τόλμησε να πει «ο νεκρός δεδικαίωται» (σημ. ο Τζάκσον τουλάχιστον δικάστηκε και αθωώθηκε κάποτε, δεν πήγε αδίκαστος). Ή μήπως δεν μας νοιάζει επειδή ο Τζάκσον ζούσε μακριά και δεν υπάρχει κάποια θεία του, κάποιο τέκνο, κάποια αδελφή να διαβάσει τι γράφουν οι σκατόψυχοι δεξιοί και να κακοφανιστεί από τα σχόλια;

Αποφασίστε και πείτε μου γιατί έχω μπερδευτεί. Κι όλη αυτή την ξαφνική ηρωοποίηση του θανούντος, όλη αυτή την ξαφνική αποδοχή σαν να μη συνέβη απολύτως τίποτα αρνητικό μεταξύ του 2008 και του 2013 εγώ επίσης δεν την καταλαβαίνω. Πέιτε μου να ξέρω δικαιούμαστε να έχουμε άποψη για το έργο που αφήνει πίσω του ο μακαρίτης ή θα μας κάμετε «τέττε» ως «παλιάνθρωπους» που δεν μπορούν «να σεβαστούν το πένθος;» Κι αν ακόμα πρέπει να σεβαστώ το πένθος, από ποια ημερομηνία και μετά ακριβώς μπορώ να εκφράσω άποψη για το ποιόν του μακαρίτη άφοβα και ξάστερα; Πότε λήγει το πένθος;

Και ο Χίτλερ πέθανε. Εντάξει ο Χίτλερ είναι σημείο αναφοράς. Όπως έλεγε πολύ πετυχημένα και η πρωταγωνίστρια στο Russian Doll, “What do you mean he is a bad person? I mean, there was Hitler and everybody else”. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε κανέναν με τον Χίτλερ. Θεωρείται έγκλημα οποιαδήποτε σύγκριση και το αντιλαμβάνομαι. Αλλά γιατί δύο μέτρα και δύο σταθμά; Επειδή ο ένας ήταν καταφανώς τέρας ενώ για τον άλλον «παίζεται;» Αν δικαιούμαστε να σχολιάζουμε τον έναν, τότε θα έπρεπε να δικαιούμαστε να σχολιάζουμε και τον άλλον. Και αν ισχύει το «δεν ζει για να υπερασπιστεί τον εαυτόν του», θα έπρεπε να ισχύει για όλους. Ούτε ο Μεγαλέξανδρος ζει, αλλά αδερφή τον ανεβάζουμε, αδερφή τον κατεβάζουμε, ενώ συχνά τον παραλληλίζουμε με τον Ντόναλντ Τραμπ, ως έναν αρχαίο ιμπεριαλιστή που δεν ήξερε που να βάλει τελεία.

Α, μια που το ‘φερε η κουβέντα. Όταν πεθάνει ο Τραμπ θα μου πείτε «ο νεκρός δεδικαίωται» ή θα μου πείτε «στα τσακίδια κι ακόμα παραπέρα;» 

Εν κατακλείδι, αυτό που θέλω να πω είναι ότι τα δημόσια πρόσωπα έρχονται με αυτό το κουσούρι. Είναι καταδικασμένα να κρίνονται μια ζωή ή κατ’ ακρίβειαν να κρίνονται και στον θάνατο. Δεν πρόκειται για τον κυρ Στέφανο στη γωνία που έζησε αθόρυβα και δεν πείραξε κανέναν. Πρόκειται για ανθρώπους που με τις πράξεις ή και παραλείψεις τους επηρέασαν την πορεία μιας ολόκληρης πατρίδας και δικαιούμαστε να τους κρίνουμε. Και όσο αυστηρότερα τους κρίνουμε, τόσο το καλύτερο, ώστε να βλέπουν και οι επίδοξοι, μελλοντικοί πολιτικοί τι τους περιμένει και να αποφεύγουν τις χοντράδες νομίζοντας ότι η ιστορία θα τους χαριστεί.

Δεύτερο θέμα που θέλω να θίξω επί τη ευκαιρία.

Πόσο χωρκάτικο είναι να μας αφορά ο θάνατος οποιουδήποτε Κύπριου ηγέτη. Και όταν πέθανε ο Γλαύκος Κληρίδης, και είχα δει εκείνα τα απίστευτα, μαζίκά, γραφικά προσκυνήματα τα ίδια πίστευα (που ομολογουμένως ο Κληρίδης ήταν από τους πιο συμπαθείς Κυπρίους πρώην προέδρους). Ηρεμήστε κομματόσκυλα, δεν πέθανε και η Άννα Βίσση. Πέθαναν άνθρωποι που αν κρίνουμε από τη σημερινή κατάσταση της πατρίδας μας, ελάχιστα μας ωφέλησαν. Εντάξει, προφανώς και άλλοι μας ωφέλησαν περισσότερο, άλλοι λιγότερο, μα υπάρχει ταβάνι. Δεν χάσαμε τον Νέλσον Μαντέλα, ούτε τίποτις προσωπικοτάρες ούτως ώστε να δικαιολογούνται οι ένδοξοι επικήδειοι που βλέπω σωρηδόν στα κοινωνικά δίκτυα.