Άλλος Με Τη Βάρκα Μας;

Με τους Σύρους πρόσφυγες (Σύρους και όχι Σύριους, όπως κακώς πολλοί γράφουν) δεν έχω τίποτε να χωρίσω. Πολύ καλώς τους περισυλλέξαμε, πολύ καλώς τους περιθάλψαμε και πολύ καλώς θα τους συμπεριφερθούμε όπως προβλέπουν οι διεθνείς Συνθήκες που υπέγραψε η Κυπριακή Δημοκρατία και αφορούν στην παράνομη μετανάστευση, στους αιτητές ασύλου ή δεν ξέρω κι εγώ πού αλλού κατατάσσονται. Να είναι καλά οι άνθρωποι και ας βρουν ένα καλύτερο αύριο όπου το αναζητήσουν.

Με τους Κύπριους συμπολίτες μου όμως, έχω πολλά να χωρίσω. Γιατί τόσο αυτοί που τάσσονται εναντίον των προσφύγων, όσο και αυτοί που τάσσονται υπέρ τους, είναι για να τους πετάξεις σε ένα λάκκο με ασβέστη και να τους κάψεις.

Έχω κουραστεί, έχω απηυδήσει να διαβάζω επιχειρηματολογία του κώλου και από τις δυο πλευρές στα διάφορα φόρα. Τόσο πολύ, που σκέφτομαι να μπω κι εγώ στη βάρκα μαζί τους και να πάω όπου με ξεβράσει το κύμα. Το ότι κανένας εκ των Σύρων προσφύγων δεν θέλει να μείνει εδώ και κάνουν όλοι αμάν να μεταφερθούν αλλού, είναι ενδεικτικό ότι και οι ίδιοι μας πήρανε χαμπάρι.

Είναι αποκαρδιωτικό, λοιπόν, να βλέπεις στα φόρα να εκφράζονται απόψεις του τύπου «αν τους θέλετε πάρτε τους εσείς σπίτι σας» και «να παν από εκεί που ήρθαν». Δείχνει παλιανθρωπιά. Κυρίως γιατί οι Σύροι ουδέποτε εξέφρασαν επιθυμία να μείνουν εδώ. Το ότι χάλασαν τα σχέδια τους και έτυχε να ξεμείνουν στη χώρα των θαυμάτων, δεν σημαίνει ότι έβαλαν στο μάτι την κοινωνία μας (σιγά τη Σουηδία), τις δουλειές μας (σιγά το Λόντον Σίτυ), ή την ποιότητα ζωής μας (γελάνε στην Ελβετία).

Πρόκειται για τρομερά μικρό αριθμό προσφύγων για να αισθανθεί κάποιος ότι απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο ο δημογραφικός χαρακτήρας του νησιού ή θα επηρεαστεί η ήδη παράταιρη οικονομία μας. Ούτε εμένα μου αρέσει να μαζεύεται στην Κύπρο προσφυγικός κόσμος, γιατί όσο να πεις φέρνουν μαζί τους και μιζέρια, αλλά, πόλεμος γίνεται το κέρατό μου, και μάλιστα δίπλα μας, δεν μπορούμε τώρα να ασχοληθούμε με την αισθητική και την αρμονία όταν ο κόσμος χάνεται. Και προ πάντων, δεν είναι σωστό να εκφράζεσαι με τόση απέχθεια όταν κατακλύζεσαι από τόσο σκληρές εικόνες, όποιο μέσο κι αν ανοίξεις. 

Από την άλλη, δεν αντέχω ούτε τους απανταχού Ρομπέν των Δασών με επιχειρηματολογία πρώτης Δημοτικού. Ειδικά όταν διαβάζω κάτι «κι εμείς ήμασταν κάποτε πρόσφυγες», ανεβάζω πίεση 400. Τι μας κόφτει κυρία μου; Από πότε τεράστια προβλήματα της ανθρωπότητας λύνονται αψήφιστα επειδή κι εσύ ήσουν κάποτε πρόσφυγας; Το μεταναστευτικό, ή το προσφυγικό αν θέλεις, είναι ολόκληρο πολιτικό ζήτημα. Θα το λύσουμε με συνοπτικές; Επειδή έτυχε κι εσύ κάποτε να ήσουν πρόσφυγας; Ποια η λογική;

Θέλεις να εκφράσεις τη συμπόνια και τη συμπάθειά σου επειδή είσαι παθών; Ελεύθερα παρακαλώ, και σου απονέμω και τα εύσημα. Μάζεψε ρούχα, τρόφιμα, παιχνίδια και πήγαινε να τους τα χαρίσεις. Αλλά να αναμένεις ότι θα υιοθετήσει μια χώρα χιλιάδες πρόσφυγες ή θα τους δεχτεί με ανοιχτές αγκάλες επειδή «ήσουν κι εσύ κάποτε πρόσφυγας», σόρρι φανερώνει τεράστια αχαπαροσύνη για το πώς λειτουργεί στις μέρες μας ο πλανήτης.

Δεν είναι όλα το ίδιο σ’ αυτή τη ζωή. Δεν μπορούν να κρίνονται τα πάντα βάσει των δικών σου βιωμάτων. Δυο διαζευγμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να τυγχάνουν του ίδιου οίκτου, ακριβώς επειδή δεν χώρισαν και οι δυο υπό τις ίδιες συνθήκες. Ο ένας χώρισε γιατί τον κεράτωσαν, ο άλλος γιατί βαρέθηκε. Δεν μπορείς να λες «είμαι κι εγώ χωρισμένη οπότε τους καταλαβαίνω». Την τύφλα σου καταλαβαίνεις.

Δεν αντιπαραβάλλω ως ισάξιο το πιο πάνω παράδειγμα με αυτό των προσφύγων. Αυτό που θέλω να πω, κοντολογίς, είναι ότι δεν μπορούμε να προσεγγίζουμε σοβαρά προβλήματα υπό το πρίσμα των δικών μας συνθηκών. Ούτε να το επιλύουμε συναισθηματικά. Υπέρ πάντων η λογική, έλεγε ο Θουκυδίδης, και ουχί το συναίσθημα. Κάθε πρόβλημα αξιολογείται βάσει των οικονομικών, κοινωνικών και άλλων επιπτώσεων που θα προκαλέσει με τη λύση του.

Τα «είμαι μάνα εγώ και ξέρω», τα «είμαι πρόσφυγας εγώ και ξέρω», τα «είμαι άρρωστη κι εγώ και ξέρω» μόνο το αίμα στο κεφάλι μου ανεβάζουν. Ουδέποτε μπορώ να εκλάβω ένα συναισθηματικό επιχείρημα σοβαρά υπόψη. Μίλα μου νομικά, μίλα μου μαθηματικά, μίλα μου επιστημονικά. Αυτά τα κλαψομούνικα, που παραπέμπουν σε επίπεδο βραζιλιάνικης σειράς, όχι σε μένα. Χώρια που οι μισοί που μας κουνούν διδαχτικά το δάκτυλο, αμφιβάλλω αν έκαναν το παραμικρό για να απαμβλύνουν το πρόβλημα. Κλασικά το μάθημα, ή αν θέλετε, ο πόλεμος, γίνεται μεταξύ αριστερού και δεξιού μεντάλιτι, μεταξύ "ανθρωπιστή" και "ρατσιστή", και όλα αυτά τα κομπλεξικά που στην ουσία αποσκοπούν στο ποιος θα πει την τελευταία λέξη.

Ναι, μόνο και μόνο ότι και η κουτσή Μαρία έχει άποψη επί του μεταναστευτικού, ξέρει ποιος ευθύνεται, ξέρει τι πρέπει να γίνει, ξέρει ποιος, που, πότε, γιατί, είναι αρκετό ώστε να μην ασχοληθείς περαιτέρω με το ζήτημα. Να εύχεσαι απλά να τελειώσει για να ησυχάσεις. Από τους Κύπριους. Που μπορεί να μην μπορούν ποτέ να λύσουν τα δικά τους προβλήματα στο σπίτι ή στη χώρα τους, αλλά πάντα έχουν τη λύση για τους άλλους.